Królowa mazurskich rzek ≋ Spływ Krutynią

Rzeka Krutynia ≋ podstawowe informacje i charakterystyka

Rzeka Krutynia wypływa z okolic jeziora Warpuńskiego na Pojezierzu Mrągowskim. Po 102 km przeprawy przez liczne jeziora i rezerwaty uchodzi do jeziora Bełdany

Chociaż tak właściwie powinniśmy mówić o szlaku rzeki Krutyni, a nie o rzece Krutynia, bowiem nazwę rzeka Krutynia odnajdziemy na mapie dopiero za jeziorem Krutyńskim, około 70 km rzeki.

Do tego początku właściwej Krutyni szlak prowadzi jeziorami oraz rzekami i rzeczkami o innych nazwach m.in rzeką Grabówką, Gancką Strugą, jeziorem Zyzdrój Wielki, jeziorem Zdróżno…

Łącznie kilkadziesiąt strug i jezior składa się na szlak rzeki Krutyni zanim w ogóle dopłyniemy do właściwej Krutyni. Powód? Rzeki prawie zawsze zmieniają nazwy kiedy wpływają do jezior i zbierają wodę z innych dopływów. Krutynia – rzeka wielu wcieleń.

Krutynia swoje wody prowadzi przez Puszczę Piską a później Mazurski Park Krajobrazowy. Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego przepływa przez rezerwaty „Krutynia” oraz Krutynia Dolna”, w których należy zachowywać bezwzględną ciszę.

Krutynia swoją popularność zawdzięcza różnorodności, malowniczości oraz lokalizacji, ale jest jeszcze coś, co sprawia, że spływ Krutynią pozwala przejrzeć się w obliczu rzeki nadzwyczajnej.

Pierwsza rzecz: Krutynia jest rzeką właściwie pozbawioną widocznych starorzeczy. Od tysiącleci płynie w tym samym korycie.

Druga: Krutynia, zamiast erodować bocznie, eroduje wgłębnie, co powoduje, że jest jedną z najgłębszych rzek w Polsce osiągając miejscami głębokość 7 metrów. Jednocześnie nie brakuje na niej miejsc, gdzie woda sięga do kostek. Gdybyśmy mogli na chwilę wypompować wodę z Krutyni i spojrzeć na jej „gołe koryto” na pewno byłby to fascynujący widok!

Rzeka Krutynia ≋ jakim odcinkiem spłynąć?

Projekt „50 rzek” zakłada spływy na odcinkach jednodniowych. Krutynia była sporą zagwozdką. Szlak rzeki Krutynia jest bowiem bardzo różnorodny. Każdy kilkunastokilometrowy odcinek mógł dostarczyć innych wrażeń i wybór nie był łatwy. Po porządnym rekonesansie na mojej liście widniały odcinki:

• Sorkwity – Babięta – 23 km
• Babięta – Zgon 24 km
• Spychowo – Krutyń – 25 km
• Krutyń – Ukta – 15 km
• Ukta – Iznota – 16 km

Po namyśle zdecydowałem się na ten ostatni. Krutynia na tym odcinku prawie w całości płynie przez rezerwat „Krutynia Dolna” im. W. Mańkowicza. Finisz tego odcinka to kolei przeprawa przez jezioro Gardyńskie oraz jezioro Malinówko. Taki profil trasy ostatecznie przekonał mnie do podjęcia wyboru.

Rzeka Krutynia ≋ spływ kajakowy odcinkiem Ukta – Iznota ≋ trasa i relacja

Spływ rozpocząłem w niewielkiej miejscowości Ukta. Etymologiczna ciekawostka: nazwę Ukta nadali miejscowości filiponi, wspólnota staroobrzędowców, którzy założyli w tym miejscu osadę w 1832 roku. W Ukcie są sklepy spożywcze, jest restauracja. Można się zaopatrzyć przed spływem i zjeść.

Zwodowałem się zaraz przy moście. Start z terenów rekreacyjnych, dostępnych publicznie.

Mijając na kilkuset pierwszych metrach pozostałości po kamiennym moście zupełnie niepostrzeżenie znalazłem się poza wszelkimi zabudowaniami, w dziewiczym świecie wody. Po kilkunastu minutach byłem już na obszarze rezerwatu „Krutynia Dolna”, gdzie aż do samego końca spływu (nie licząc 2 wędkarzy i 5 kajakarzy) towarzyszyły mi już tylko gągoły, łabędzie, starodrzew mieszanego lasu i hektary trzciny pospolitej.

Szczególną uwagę warto zwrócić na drzewa, bo jest tu naprawdę wszystko: dęby, graby, ols, klony, sosny, brzozy. Spektakularne okazy niejednokrotnie ponad 100-letnich drzew doskonale ogląda się bez wychodzenia na ląd.

Na odcinku z Ukty do Iznoty mija się tylko jedną miejscowość – Nowy Most. Mniej więcej w połowie trasy. 7 km od Ukty. Nie ma tam jednak sklepu. Jest za to stanica, gdzie w sezonie można zjeść posiłek. Rzeka na odcinku do Nowego Mostu całkiem ciekawie meandruje. Z meandrami jak z wierzchołkami gór – zawsze ciekawość pcha nieuchronnie za kolejny. Teren momentami bagnisty. Przyjemnie jest się „przytulić” do trzcin i nasłuchiwać co dzieje się dookoła.

Za Nowym Mostem bieg rzeki nie jest już tak kręty. Po pokonaniu kolejnych 3,5 km zaczyna się „jeziorny” odcinek trasy. Otwarta przestrzeń, inna perspektywa, inne pływanie.

W pierwszej kolejności wpływa się na jezioro Gardyńskie. Jesteśmy już na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Wpływając na jezioro i patrząc w lewo zobaczycie strome wzniesienie. Natomiast żeby kontynuować spływ Krutynią należy płynąć w prawo. Do końca odcinka pozostaje od jeziora Gardyńskiego 4 km.

Po chwili, krótkim przesmykiem (bardzo malowniczo!) wpływa się w jezioro Malinówko. Dalsza trasa prowadzi w lewo i jest łatwa do rozpoznania.

Ostatni fragment do Iznoty płynie się raz zwężającym, raz poszerzającym się korytem Krutyni, która raz cieszy oko potężnymi trzcinowiskami a raz zachwyca szpalerami starych, chylących się nad taflę drzew.

Spływ Krutynią kończę w pustej Iznocie. Choć sądząc po budkach i infrastrukturze – w sezonie musi się tu dziać gwarno.

Spływ Krutynią ≋ trudności, bezpieczeństwo, dla kogo jest Krutynia?

Spływ Krutynią na odcinku Ukta – Iznota oceniam jako bardzo łatwy. Jedyną przeszkodą do pokonania jest zatopione na całej długości rzeki drzewo za Nowym Mostem, na wysokości domków letniskowych „Perła Krutyni”. Prześliźniecie się po drzewie jest bardzo łatwe. Natomiast na samym początku, wypływając z Ukty przepływa się przez niewielkie bystrze, gdzie wystarczy zachować uwagę.

Nurt rzeki Krutynia jest bardzo łagodny. Przestrzegam jedynie przed wysiadaniem z kajaka w płytkich miejscach. Dno może okazać się muliste, co może spowodować zapadnięcie się.

Krutynia jest świetną rzeką na spływy rodzinne oraz indywidualne. Nadaje się również świetnie dla początkujących kajakarzy.