Skip to main content
search
0

Zabytkowe, drewniane wille, spacerowe szlaki górskie, park ze starodrzewiem i źródła o leczniczych właściwościach. Położone w dolinie rzeki Tabor Uzdrowisko Rymanów-Zdrój pozwala nacieszyć oko, zaczerpnąć świeżego powietrza, zaktywizować się i nabrać wigoru.

Od jakiegoś czasu trwa renesans miejscowości uzdrowiskowych. Chcąc być jego częścią postanowiłem odwiedzić jedno z najsłynniejszych uzdrowisk na Podkarpaciu – Rymanów-Zdrój. Rymanów-Zdrój ma nie tylko bogatą ofertę dla kuracjuszy, ale także, jak się okazało, bogatą historię i wartościową architekturę. Jesień to świetna pora na pojawienie się w miejscu, które ma służyć wyciszeniu, odpoczynkowi i oderwaniu od pędu dlatego do Rymanowa-Zdroju wyskoczyłem właśnie w pierwszy weekend października.

Zapraszam do lektury przewodnika, z którego dowiecie się nieco więcej o fenomenie i walorach Rymanowa-Zdroju.

Spis treści

Rymanów-Zdrój. Słynne uzdrowisko na skraju Beskidu Niskiego i Pogórza Bukowskiego

Rymanów-Zdrój to przepiękna wieś położona w dolinie rzeki Tabor, godzinę drogi na południe od Rzeszowa. Została założona 149 lat temu przez małżeństwo Stanisława i Anny Potockich herbu Pilawa, członków jednego z najbogatszych rodów magnackich w historii Polski. Powodem założenia Rymanowa-Zdroju było odkrycie wód leczniczych kilka lat wcześniej. Anna Potocka, podczas spaceru z dziećmi odnalazła źródło, które po analizach wykazało silne stężenie jodu i żelaza. Tak rozpoczęła się historia uroczego uzdrowiska, które dzisiaj jest w stanie przyjąć mniej więcej tylu kuracjuszy ilu liczy mieszkańców.

Mikroklimat Rymanowa-Zdroju

Do Rymanowa-Zdroju przyjeżdża się dla wartościowych wód leczniczych, ale miejsce stanowi świetne uzdrowisko również ze względu na swój naprawdę osobliwy klimat. Często mówi się, że do miejscowości uzdrowiskowych warto przyjeżdżać dla specyficznego powietrza i takim rzeczywiście można oddychać w Rymanowie-Zdroju. Jak wytłumaczyć jego odmienność i fenomen? Rymanów-Zdrój jest położony w wąskiej dolinie rzeki Tabor, na wysokości 352 m n.p.m., w otoczeniu Wzgórz Rymanowskich. Klimat Rymanowa-Zdroju jest wyraźnie górski, a docierające tutaj powietrze znad Niziny Węgierskiej jest nawilżane jodem i olejkami eterycznymi dziewiczych lasów. Stąd nie tylko czystość powietrza, ale także wartość dodana, która może mieć korzystny wpływ na układ oddechowy człowieka.

Ciekawe, prawda?

Szlaki piesze i trasy spacerowe w Rymanowie-Zdroju

Jak na uzdrowisko przystało sieć szlaków pieszych i tras spacerowych w Rymanowie-Zdroju i okolicach jest dość obszerna. Rymanów-Zdrój położony jest na pograniczu Beskidu Niskiego i Pogórza Bukowskiego, dzięki czemu można także wybrać się na wycieczkę pieszą o charakterze górskim. Na pewno warto zwrócić uwagę na trzy ścieżki, które prowadzą dookoła Rymanowa-Zdroju. To ścieżki Łemka, na Beskidzką Połoninę i Królowej Wołtuszowej.

Bardzo ciekawym wariantem są też dwa szlaki, którymi można dojść do Iwonicza-Zdroju, czyli sąsiedniego uzdrowiska. Te trasy są oznaczone kolorem żółtym i zielonym. Uśredniony czas przejścia szlaków to 2,5h.

Mniej wymagające spacery czekają natomiast w samym Rymanowie-Zdroju. Atrakcyjne punkty na mapie uzdrowiska znajdują się na trasach spacerowych „Żabia” oraz ścieżce przyrodniczej „Rymanów-Zdrój”. Ja wybrałem się jeszcze na spacer do źródeł „Naftusi” i źródeł krokusowych, które znajdują się w południowo-wschodniej części Rymanowa-Zdroju.

Wiele innych ścieżek prowadzi na wzniesienia okalających Rymanów-Zdrój Wzgórz Rymanowskich, więc pole do popisu dla czujących zew eksplorowania również się znajdzie. Tak można dotrzeć np. do Wiedźmiego Jaru, Krzyża Rymanów albo kilku punktów widokowych, z których można podziwiać widoki Beskidu Niskiego i Pogórza Bukowskiego.

Rymanów-Zdrój i Park Zdrojowy z czasów początku istnienia uzdrowiska

Główną osią Rymanowa-Zdroju jest rzeka Tabor oraz przylegający do niej Park Zdrojowy Na całej długości terenów zielonych przy rzece Tabor znajdują się kawiarnie, ogrody, miejsca wypoczynkowe oraz miejsca uzdrowiskowe jak np. mała tężnia solankowa.

Oba brzegi rzeki Tabor są przyjemnie zagospodarowane. Można przysiąść w jednej z niebieskich altan oplecionych dzikimi różami, odpoczywać w zaciszu przy Studni Miłości, albo zająć miejsce na ławeczce Anny Potockiej, założycielce Rymanowa-Zdroju. Anna Potocka nadzorowała także powstawanie Parku Zdrojowego, którego realizację rozpoczęto niedługo po założeniu uzdrowiska. Wiele z dębów, lip, jesionów i jaworów rosnących do dziś w Parku Zdrojowym z pewnością pamięta jego początki.

Spacerowe centrum Rymanowa-Zdroju nie jest rozległe i pewnie dzięki temu co krok można tu trafić na drobne, przyjemne atrakcje, które urozmaicają pobyt i dają przyjemność z odkrywania lokalnej historii.

„Maria”, „Teresa”, „Biały Orzeł”. Zabytkowe wille w Rymanowie-Zdroju

Wątkiem, którego planując pobyt w Rymanowie-Zdroju pominąć absolutnie nie wolno są zabytkowe, drewniane wille. Na przełomie XIX i XX wieku, kiedy Rymanów-Zdrój był już rozpoznawalnym w skali regionu uzdrowiskiem, zdecydowano o budowie stylowych domów zdrojowych i pensjonatów. Większość z nich, do dziś w świetnym stanie, znajduje się po zachodniej stronie rzeki Tabor. W 1905 roku w Rymanowie-Zdroju działało już 38 prywatnych, drewnianych pensjonatów.



“Maria”, “Leliwa”, “Pogoń”, “Teresa”, “Opatrzność”, “Biały Orzeł”, to nazwy niektórych architektonicznych perełek Rymanowa-Zdroju. Większość z nich łączą podobne cechy architektoniczne, wywodzące się z budownictwa jakie w tamtym czasie było modne w Tyrolu oraz Szwajcarii.  Oglądając rymanowskie drewniane wille warto zwrócić uwagę na werandy, ganki oraz ryzality. Cechą łączącą drewnianą zabudowę Rymanowa-Zdroju jest dwukondygnacyjność, a jeśli by zajrzeć do środka odznaczają się dwutraktowym układem wnętrz.

Dokładając do tego szalunek (obicie deskami na zewnątrz) oglądamy doskonałe przykłady architektury z czasów kiedy w monarchii habsburskiej rozrastała się moda na „Sanus Per Aquam”, (tzn. „zdrowy dzięki wodzie”), sprowadzającego się do wciąż popularnego skrótu SPA.


Mapę z dokładną lokalizacją willi-pensjonatów podrzucam na końcu wpisu.

Zespół zabudowy zdrojowej w Rymanowie-Zdroju wchodzi w skład obiektów mieszących się na nowo powstałym produkcie turystycznym Karpacki Szlak Architektury Drewnianej, który łączy podkarpacki szlak architektury drewnianej po stronie polskiej z nowo powstałymi trasami po stronie ukraińskiej w obwodzie lwowskim, iwanofrankowskim i zakarpackim.

Altany i Amfiteatr nad Czarnym Potokiem i targ staroci. Rymanów-Zdrój

Lata przed I wojną światową, a później przed II wojną światowej można określić jako złotą erę Rymanowa-Zdroju. Do gości uzdrowiska należeli wtedy m.in. Stanisław Wyspiański, Kornel Makuszyński, Kazimierz Przerwa-Tetmajer a przed publicznością występowali Hanna Ordonówna i Mieczysław Fogg. Dzisiaj wydarzenia społeczno-kulturalne w Rymanowie-Zdroju odbywają się w eleganckim amfiteatrze, który zlokalizowany jest w widłach Czarnego Potoku i rzeki Tabor. Zaraz obok można zajrzeć do Bajkowej Altany na Czarnym Stawku, która jest najprzyjemniejszym dla dzieci miejscem w Rymanowie-Zdroju.

Warto zaplanować przyjazd do Rymanowa-Zdroju w pierwszą niedzielę miesiąca. W okolicy restauracji “Zielony Domek” odbywa się wtedy targ staroci, na którym od lokalnych mieszkańców można kupić artystyczne przedmioty kolekcjonerskie i przedmioty domowego użytku. Jest z czego wybierać, jest na czym oko zawiesić.

O popularności i randze targu świadczy też frekwencja. Tego dnia cały Rymanów-Zdrój od samego rana penetruje stragany targu staroci.

Rymanów-Zdrój i Tytus, Celestyna oraz Klaudia. Wody lecznicze

Przewodnik po Rymanowie-Zdroju nie byłby oczywiście kompletny, gdybym nie wspomniał o wodach leczniczych, na kanwie których powstało uzdrowisko. Można ich spróbować w Pijalni Wód Mineralnych, która znajduje się przy ul. Parkowej, zaraz obok szpitala “Eskulap”.

Rymanów-Zdrój szczyci się trzema wodami uzdrowiskowymi o właściwościach leczniczych względem różnych schorzeń i chorób:

  • “Tytus” m.in. na choroby układu oddechowego, choroby wieku dziecięcego
  • “Celestyna” m.in. na choroby wieku dziecięcego, nieżyty żołądka, jelit
  • “Klaudia” m.in. na choroby wieku dziecięcego, nieżyty żołądka, choroby skóry, miażdżyca tętnic, zmiany gośćcowe

Nazwy wód upamiętniają osoby z rodziny Anny i Stanisława Potockich, założycieli Rymanowa-Zdroju oraz autora pierwszej analizy chemicznej wód. Drobna podpowiedź: najlepiej smakują na ławeczce przy fontannie dedykowanej leczniczym wodom, która tryska kilkanaście metrów od pijalni.

Rymanów-Zdrój. Mapa zabytkowych, drewnianych willi

Na koniec podrzucam jeszcze wspomnianą wcześniej mapę z lokalizacjami drewnianych, zabytkowych willi:


Karpacki Szlak Architektury Drewnianej – wspólne działania na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa historycznego i kulturowego pogranicza ukraińsko-polskiego.

Niniejszy wpis na blogu powstał przy pomocy finansowej Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy
Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. Odpowiedzialność za jej zawartość leży wyłącznie po
stronie Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej i nie może być w żadnym przypadku traktowana jako
odzwierciedlenie stanowiska Unii Europejskiej IZ lub Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu
Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020.

Miejsce na Twój komentarz

*