Polska Be? – słowo wstępu

Na początku września wróciłem z miesięcznej podróży do irackiego Kurdystanu. Taki wyjazd do miejsca mało turystycznego, gdzie tak do końca nie wiadomo czego się spodziewać, jest zawsze ekscytujący i ma w sobie coś z kolumbowego romantyzmu. Było to zetknięcie się z kompletnie nie znanym mi światem. Oprócz tego, że wyjazd sprawił mi niesamowitą radość, dowiedziałem się jak ludzie organizują sobie tam życie, jaką mają tożsamość i jaka kultura zespala ich w jedność. Wróciłem i wiedziałem, że coś o irackim Kurdystanie już wiem, coś mogę o nim powiedzieć.

Trąciła mnie wtedy pewna refleksja. Zadałem sobie pytanie: a ile tak właściwie mogę powiedzieć o Polsce? Czy łatwość podróżowania do odległych krajów nie wykorzeniła ze mnie ukradkiem zainteresowania kulturą, w której się wychowałem? Może nie odwiedziłem, nie poznałem lwiej części Polski tylko dlatego, że gdybym chciał, to mógłbym ruszyć w teren właściwie każdego popołudnia? Atrakcyjność Polski w moich oczach jakoś wyblakła, pociągało mnie głównie to, co niepowszednie i odległe. Azja i Afryka, pustynia zamiast łąki, palma a nie dąb. Zdałem sobie sprawę, że oprócz kilku wizyt w polskich górach czy wyjazdów spod szyldu „zielona szkoła” w podstawówce i przelotnych pobytach w dużych miastach to nie widziałem nic. Gdyby przyjechał do Rzeszowa, gdzie się wychowałem, albo do Lublina, gdzie mieszkam, gość zza granicy i poprosił o pokazanie mu miejsc interesujących albo związanych z lokalną kulturą w obrębie 50 km to najpierw rozłożył bym ręce a potem zaczął gwałcić wyszukiwarkę. Poczułem wstyd.

Przetrąciła mi też lekko kark ignorancja, z którą zdarza mi się spotkać przy okazji rozmów o Polsce. Szczególnie szpile wbijają mi stwierdzenia, że za prawnym brzegiem Wisły to już nic nie ma – zaścianek. Jeśli jedziesz w tamte strony to chyba tylko do babki w odwiedziny. Włodawa, Ustrzyki, Wiżajny na wyjazd? Przecież tam nawet nie ma McDonalda.

Dziwię się, że podróżowanie po Polsce nie jest dla Polaków czymś wyjątkowym, zdecydowanie wolimy jeździć za granicę niż spędzać wakacje na własnym podwórku. Chęć poznania tego co obce, egzotyczne jest dla mnie jak najbardziej zrozumiała, ale w czasie realizowania swych globtroterskich wojaży gdzieś bokiem uszła pamięć o polskich puszczach i dolinach, a egzotyka i odmienność, których to tak bardzo w podróżach lubimy poszukiwać, znacznie zaczęła zastępować zainteresowanie naszymi tradycjami i folkiem. Często nawet spędzenie wakacji w Polsce to już jawne obniżenie statusu społecznego, pozbawione atrakcyjności spędzanie czasu świadczące najprawdopodobniej o braku pieniędzy by wyrwać się gdzieś dalej. Takie dialogi nie są nowością:

-„Gdzie byłeś na wakacjach?”

-„3 tygodnie na Pojezierzu Mazurskim, a Ty?”,

-„Spędziłeś wczasy w Polsce? A ja na Lloret de Mar! (Ha, jestem lepszy.)”.

Mamy dziwny kompleks niższości. Głęboka rana, która jątrzy się coraz bardziej.

Nie zrozumiałem też do dziś dlaczego polskie tańce ludowe, śpiewy, święta ludzie nazywają „wiochą”, „oborą”, „wstydem”, a pieją z zachwytu spotykając Boliwijczyków w tradycyjnych strojach bądź Marokańczyków grających na defie. Figurka Made in China kupiona na Khan El Khalili to skarb w porównaniu z rękodziełem z Beskidu Niskiego. Zapłacimy 5$ żeby zrobić sobie zdjęcie z ciężko pracującym wietnamskim chłopem, a o dziegciarzach powiemy pachoły. Robimy sobie ogromną krzywdę wypierając się własnych korzeni, czyniąc z siebie mentalnych prostaków, których kultura ludowa i tradycja są śmieszne.

Lubimy też narzekać, że w Polsce nic nie ma. Niemalże każdy chciałby podróżować, odnajdywać skarby, dokopywać się do nieprawdopodobnych historii, przeżywać przygody, podążać szlakami podróżników, odwiedzać przepiękne miejsca, podziwiać widoki, odkrywać starodawne tradycje, słuchać wyjątkowych ludzi. A Polsce, de facto, tego nie brakuje. Za to nam brakuje zainteresowania i wiedzy na temat tego, co mamy pod nosem.

Bolesny jest podział na Polskę A i Polskę B. Granica umownie przebiega na Wiśle. Zachodnia strona jest opoką rozwoju, wschodnia gnuśnieje. Czy tak zwana Polska B jest mniej atrakcyjna turystycznie? Czy gorsza reklama i brak bliskości znanych ośrodków powoduje, że w te miejsca nie warto już jeździć? Co omijamy rezygnując z odwiedzania rzekomo gorszych rejonów Polski? I w końcu – ile jest miejsc, o których nie wiemy a odwiedzenie ich byłoby strzałem w dziesiątkę?

Te wszystkie myśli skłoniły mnie do odpuszczenia na jakiś czas wyjazdów zagranicznych i skupienia się na walorach Polski. Wymyśliłem projekt „Polska Be?” nie po to żeby znaleźć sobie pretekst do podróżowania, ale dlatego by coś po tych podróżach pozostało. Coś, co rzucałoby jasne światło na tą rzekomo turystyczną ciemnię. Nie jest mi to wszystko obojętne i chciałbym podróżować czując, że ma to głębszy sens. Chciałbym spróbować zwrócić uwagę na niedoceniane walory Polski, zarówno te turystyczne i ludowe, i odświeżyć spojrzenie na tereny po prawej stronie Wisły. Zależy mi na tym jako osobie drepczącej po polskich szlakach.

Szalenie interesuje mnie zagadkowość wschodniej Polski. Zabytki i informacje, do których trzeba dotrzeć samemu, czasem przedrzeć się przez gąszcz niejasności. Będzie to też wspaniała okazja do poznania ludzi, którzy pasjonują się polską kulturą i bądź potrafią robić rzeczy, które potrafi wykonywać już bardzo niewielu.

Projekt „Polska Be?” opierał się będzie na trzech filarach:

• odwiedzaniu i odkrywaniu historii miejsc zapomnianych, znanych tylko lokalnie.
• zainteresowaniu się polskim folklorem – muzyką, strojami, tańcem, kuchnią, tradycją. Wszystkim.
• przybliżaniu tradycyjnych zawodów wykonywanych na terenie Polski, które w wielu przypadkach są już zawodami ginącymi.

Będę odwiedzał miejsca z pozoru nieciekawe, spotykał się z ludźmi praktykującymi zawody ginące i folklorystami. Postaram się w jasny i czytelny sposób przybliżać każdy z rejonów Polski po prawej stronie Wisły. Taki jest zamysł, dotychczasowe doświadczenie zyskane w podróży podpowiada mi jednak, że po drodze wydarzy się dodatkowo mnóstwo fantastycznych historii.

Wszystko będę opisywał na łamach bloga. Będą wywiady, relacje, fotorelacje, e-booki, i różne niespodziewane ciekawostki oraz akcje.

Zaczynam już teraz. Przewiduję, że cała akcja i przyglądania się Polsce Wschodniej z bliska zajmie mi mniej więcej rok. Działał będę od południa, od Beskidu Niskiego aż po samą północ, po Suwalszczyznę.

I prośba. Jeśli ktoś chciałby się w jakikolwiek sposób przyczynić do powstawania projektu jestem otwarty na propozycje i sugestię. Czy to odnośnie odwiedzenia konkretnych miejsc czy spotkania z wyjątkowymi ludźmi. Zdaje sobie sprawę, że wielu z Was, drodzy czytelnicy, mieszka w tych rejonach więc na pewno możecie powiedzieć na te tematy bardzo dużo. Bardzo liczę na współdziałanie i nowe znajomości!

Wkrótce przeprowadzam się w Beskid Niski i tam będę rozpoczynał zbieranie wszelakich materiałów i wgłębianie się w klimat Polski wschodniej.

Czas na Polskę!

[fb-like]