Spis treści
Rzeka Biebrza ≋ podstawowe informacje i charakterystyka
Rzeka Biebrza liczy ok. 165 km i w całości przepływa przez województwo podlaskie. Swój początek bierze nieopodal miejscowości Nowy Dwór w powiecie sokólskim. Biebrza kończy swój bieg w okolicach Wizny uchodząc do rzeki Narew.
Biebrza to rzeka „naj” po wieloma względami. Dolina Biebrzy tworzy największy w Polsce zespół bagien, ma największą pojemność retencyjną, jest największą ostoją łosia w Polsce, jedną z największych ostoi dzikiej przyrody w Europie. Między innymi dlatego dolina Biebrzy jest objęta ochroną w ramach Biebrzańskiego Parku Narodowego, który jest największym parkiem narodowym Polski. Aż 155 km rzeki znajduje się w granicach Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Biebrza w okolicach Białego Grądu
Dolina Biebrzy jest znana przede wszystkim jako miejsce lęgów i życia wielu gatunków ptaków. W szerokiej na kilka kilometrów niedostępnej dolinie stwierdzono obecność aż 298 gatunków ptaków, z czego 170 gatunków lęgowych.
Płynąc Biebrzą można obserwować zarówno popularne i lubiane łabędzie, żurawie, czaple, rybitwy, ale też rzadziej spotykane bataliony, świstuny, bekasy, bąki czy cietrzewie. Niesamowite wrażenie robi skala ptasiego świata Biebrzy. I tutaj Biebrza również jest „naj” – nie ma lepszego miejsca w Polsce do podglądania ptasiego życia.
Biebrza jest typową rzeką nizinną, prowadzącą przede wszystkim przez trzcinowiska. Bardzo ciekawy był proces powstawania doliny Biebrzy. Można zadawać sobie bowiem pytanie dlaczego dolina Biebrzy jest tak szeroka i dlaczego akurat tutaj uformowały się największe w Polsce obszary bagienne. Dolina Biebrzy ukształtowała się dzięki obecności lądolodu. W czasie jego topnienia olbrzymie ilości wody z lądolodu płynęły przez dzisiejszy obszar doliny Biebrzy kształtując jej wygląd i szerokość. Działo się to kilkanaście tysięcy lat temu.
Spływ Biebrzą ≋ jaki odcinek najlepszy na spływ kajakowy?
Najlepszym sposobem na poznanie fascynującego świata Biebrzy jest spływ kajakowy. Na długiej na 165 km rzece można wyznaczyć wiele jednodniowych odcinków na spływy. Popularne trasy wybierane na spływy kajakowe Biebrzą to:
- Kamienna Nowa – Podhorodnianka – 15 km
- Dolistowo – Goniądz – 16 km
- Wroceń – Osowiec-Twierdza – 20 km
- Osowiec-Twierdza – Brzostowo – 36 km
- Brzostowo – Ruś k. Wizny – 19 km
Pierwsze kilometry spływu z Osowca-Twierdzy do Brzostowa
Ja zdecydowałem się na bardzo długi odcinek z Osowca-Twierdzy do Brzostowa. Ten odcinek wydał mi się najciekawszy na całej Biebrzy i polecały mi go też osoby bardzo dobrze znające rzekę.
To aż 36 km. Sporo jak na jeden dzień, choć moim zdaniem zdecydowanie warto. Jeśli to jednak za dużo – trasę można skrócić i zakończyć spływ w Białym Grądzie. Taki odcinek liczy 13,5 km.
Kajaki Biebrza ≋ spływ kajakowy odcinkiem Osowiec-Twierdza – Brzostowo ≋ trasa i relacja
Spływ kajakowy Biebrzą z Osowca-Twierdzy do Brzostowa rozpocząłem z pola namiotowego „Bóbr”. To bardzo dobre miejsce do zwodowania się. Samochód można zostawić na parkingu przed polem namiotowym. Stąd też rozpoczyna się wiele zorganizowanych spływów.
Spływ Biebrzą. Wodna wędrówka przez największą, polską ptasią ostoję
Startując z tego miejsca trzeba najpierw dopłynąć do głównego koryta, gdyż znajdujemy się w starorzeczu. Najlepiej wystartować prawo, a następnie na rozwidleniu popłynąć lewo. Po kilkuset metrach mija się most na DK 65 i to jedyny kontakt z drogową infrastrukturą na całej 36-kilometrowej trasie!
Aquamarina Tomahawk K-375 w swoim żywiole
Jaka jest Biebrza na odcinku Osowiec-Twierdza – Brzostowo? Czego można się spodziewać?
Koryto Biebrzy wielokrotnie zmienia charakter. Płynie się długimi, prostymi odcinkami, schowanymi w gęstych trzcinowiskach. Są fragmenty, gdzie rzeka bardzo silnie meandruje i raz za razem trzeba pokonywać 180-stopniowe zakręty. W niektórych miejscach wody Biebrzy pochłaniają przestrzeń dookoła tworząc rozlewiska, w innych płynąc „ocieramy” się o starorzecza. Szerokość rzeki nie schodzi poniżej kilkunastu metrów.
Biebrza w wielu miejscach rozlewa się tworząc nieregularne formy koryta
Biebrza często traktowana jest jako rzeka nudna widokowo ze względu wszechobecne trzcinowiska, ale to jedynie stereotyp. Na odcinku z Osowca-Twierdzy do Brzostowa można podziwiać ogromne, rozłożyste wierzby białe czy kępy olch. Jest też fragment tworzący klimat lasu namorzynowego – płynie się w korytarzu utworzonym przez wiklinę i niewielkie wierzby. Na krzewach i karłowatych drzewach widać działalność bobrów. Co jakiś czas napotyka się także okazałe żeremia – usypane przez bobry stosy gałęzi, które służą im za schronienia.
Bobrze żeremie jak na dłoni
Jednak przede wszystkim Biebrza fascynuje dzięki wszechobecnym ptakom. Klucze gęsi majestatycznie przecinają niebo. Nad korytem niczym wystrzelone z procy fruwają kaczki. Setki rybitw chaotycznie unoszą się nad wodą w czasie polowania. Z trzcin i traw dobiegają odgłosy dmuchania w pustą, szklaną butelkę. Tak daje o sobie znać bąk zwyczajny. Na niewielkich łachach przesiadują brodźce, rycyki i kszyki. W starorzeczach można dostrzec dziesiątki żurawi i łabędzi. Obok nich setki siewek. W pozornie nieciekawych trawach ukrywają się i świergolą małe trzciniaki. Z wieży widokowej w Białym Grądzie obserwowałem też brodzącą w płytkiej wodzie, wypatrującą ryb czaplę nadobną. Spływ Biebrzą to nieustanne przebywanie w zadziwiającym ptasim świecie, który zachwyca również swoją skalą.
Wieczorne polowanie. Chmary rybitw zaraz przed Brzostowem
Ale na spotkaniach z ptakami nie kończy się podziwianie świata zwierząt doliny Biebrzy. Płynąc nie trudno o spotkania z dużymi ssakami. Z najbliższej odległości mogłem obserwować posilającego się przy brzegu łosia. Podczas jednego z postojów przyglądałem się przepływającej z brzegu na brzeg łani. Jak na rzekę, która swoją nazwę wzięła od wyrażenia bobrъ przystało na swojej trasie spotkałem też pięć bobrów. Chyba na żaden z moich dotychczasowych spływów nie był tak obfity pod względem spotkań ze zwierzętami!
Spotkanie pierwszego stopnia z łosiem
I na turzycach można zaobserwować coś ciekawego
Na trasie można bez większego wysiłku znaleźć miejsca na postój i rozprostowanie nóg, ale zdecydowanie najlepszym jest pole biwakowe w Białym Grądzie. Znajduje się na 13-tym kilometrze trasy. Jest tu wieża widokowa, ławki i palenisko. Jest to też jedyne miejsce na całej trasie, w którym można zakończyć spływ wcześniej. Jeśli nie macie ochoty na cały 36-kilometrowy odcinek możecie zakończyć spływ właśnie tutaj.
Ścieżka dydaktyczna „Biały Grąd”
Biały Grąd to też popularne miejsce obserwacji ornitologicznych. Do wieży widokowej, która jest bezpośrednio dostępna z wody, można dotrzeć lądem po 3-kilometrowej grobli. Najlepszym wyjściem jest pozostawienie samochodu na samym początku i przejście do wieży pieszo. Groblą prowadzi ścieżka dydaktyczna zwracająca uwagę na walory przyrodnicze okolicy. Przejście ścieżki i wizyta na wieży widokowej na polu namiotowym „Biały Grąd” to świetny pomysł na 2-godzinną wycieczkę. Polecam zajrzeć, nawet jeśli nie wybieracie się na kajaki.
Wieża widokowa w Białym Grądzie. Idealne miejsce na postój i posiłek
Wieża widokowa w Białym Grądzie
Spływ zakończyłem w Brzostowie. Jest tu wygodne miejsce do zejścia na ląd. Pokonanie trasy zajęło mi ponad 7 godzin. Płynąłem spokojnym tempem, koncentrując się przede wszystkim na obserwowaniu przyrody.
Koniec trasy w Brzostowie
Zasady spływu kajakowego Biebrzą. Formalności, bilety, zezwolenia
Bardzo ważna informacja organizacyjna: dolina Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem lęgowych ptaków. W sezonie lęgowym spływy kajakowe odcinkiem Biebrzy na odcinku Osowiec-Twierdza – Brzostowo (czyli tym opisywanym) są limitowane i wymagają zakupu dodatkowego zezwolenia. Zasady obowiązują w okresie 1 stycznia – 30 czerwca każdego roku. Zezwolenie to koszt 7 PLN. Limit wynosi 25 kajakarzy dziennie. Dostępną ilość pozostałych zezwoleń na konkretny dzień można sprawdzić na stronie https://biebrza.eparki.pl/. Na stronie można również kupić zezwolenie i bilet do parku, gdyż wstęp do Biebrzańskiego Parku Narodowego jest biletowany. Bilety i zezwolenie wystarczy mieć ze sobą w formie on-line. Tak więc łączny koszt biletu i pozwoleń na spływ odcinkiem Osowiec-Twierdza – Brzostowo w okresie 1 stycznia – 30 czerwca wynosi 15 PLN.
Okrężnica bagienna to roślina, której warto wypatrywać podczas wycieczki do Biebrzańskiego Parku Narodowego
Należy również wziąć pod uwagę, że w tym samym okresie ze względu na lęgi ptaków pole biwakowe „Biały Grąd” nie jest udostępnione do organizacji biwaków. Trzeba więc pokonać odcinek w jeden dzień.
Punkt widokowy im. Wiktora Wołkowa
W dolinie Biebrzy jest kilka widokowych miejsc, z których można podziwiać rzekę i jej bogactwo przyrodnicze bez konieczności wsiadania w kajak. Jednym z najładniejszych jest punkt widokowy im. Wiktora Wołkowa w Burzynie. Znajduje się tu zadaszona konstrukcja z pięknym widokiem na Biebrzę i tablica upamiętniająca Wiktora Wołkowa – cenionego podlaskiego fotografa.
Świetne, zaciszne miejsce, idealnie nadające się na wschody i zachody słońca. Szczególnie warto zajrzeć wiosną, kiedy można załapać się na widok biebrzańskiego rozlewiska.
Spływ rzeką Biebrza ≋ odcinek Osowiec-Twierdza – Brzostowo
Mapa: rzeka Biebrza. Spływ kajakowy odcinkiem Osowiec-Twierdza -Brzostowo ⇒
Spływ kajakowy Biebrza ≋ trudności, bezpieczeństwo, dla kogo jest rzeka Biebrza?
Czy spływ Biebrzą na odcinku Osowiec-Twierdza – Brzostowo jest trudny? Jest to łatwa trasa kajakowa, z którą bez kłopotu powinien poradzić sobie początkujący kajakarz. Ten fragment szlaku kajakowego Biebrzy pozbawiony jest przeszkód w postaci powalonych drzew i sztucznych przeszkód w postaci jazów, tam, czy zastawek.
Warto wiedzieć, że są na tym odcinku długie fragmenty, na których Biebrza intensywnie meandruje tzn. jest bardzo kręta. Pokonywanie kolejnych zakrętów nie jest skomplikowane, ale jeśli jesteś początkującym kajakarzem warto wiedzieć, że podczas spływu Biebrzą trzeba będzie wykazać się umiejętnością manewrowania kajakiem.
Biebrza jest dość szeroką rzeką pozbawioną przeszkód zalegających w korycie. Spływ kajakowy jest łatwy i przyjemny
Przy umiarkowanym stanie wody nie ma większego kłopotu ze znalezieniem miejsca na wyjście z kajaka i rozprostowanie kości. Co jakiś czas można dostrzec niewielkie łachy albo fragmenty stałego terenu, gdzie da się wyjść na brzeg.
Na trasie można znaleźć kilka bardzo dogodnych miejsc na wyjście z kajaka i odpoczynek. Jedno z nich – przy rozłożystej wierzbie białej – już na pierwszych kilometrach trasy
Wybierając się na spływ na odcinku Osowiec-Twierdza – Brzostowo pamiętajcie, że jest to aż 36 km spływ! Długi całodzienny dystans, którego pokonanie wymaga kondycji i odpowiedniego nastawienia na spędzenie całego dnia na wodzie. Jeśli to dla Was za dużo polecam krótszy wariant trasy i koniec na polu namiotowym w Białym Grądzie. Ten odcinek liczy 13,5 km i również można się na nim w pełni nacieszyć biebrzańską przyrodą.
Na trasie Osowiec-Twierdza – Brzostowo bez problemu powinni poradzić sobie początkujący kajakarze.
Kajaki na Biebrzy – podsumowanie
Dzięki serdeczne za lekturę przewodnika. Cieszę się, jeśli opis się przydał i spływ Biebrzą trafi na listę rzeczy do zrobienia. Na zakończenie zapraszam jeszcze do obejrzenia filmu ze spływu Biebrzą:
Zapraszam do dalszego śledzenia projektu #50rzek i…
powodzenia na spływach!
Dojrzała turystyka kajakowa
Realizując projekt „50 rzek” chcę nie tylko opisywać walory polskich rzek i promować turystykę wodną, ale również zachęcać do korzystania ze szlaków wodnych w sposób, który pozwoli nam cieszyć się ich pięknem jeszcze bardzo długo. Podsuwam sześć prostych praktyk, nie wymagających wysiłku, dla naszych lepszych doświadczeń. I dla lepszej kondycji środowiska
Zabierz ze sobą wszystkie swoje odpadki. Nawet nie musisz ich „dźwigać”. Kajakiem przetransportujesz je bez najmniejszego wysiłku.
Ekosystemy rzek to środowisko życia wielu gatunków. Wielu kajakarzy pływa po to, by móc podpatrywać ich życie. Bądź wobec nich koleżeński. Niech kajakowanie pozostanie najmniej inwazyjną formą uprawiania turystyki.
Wybierając się na spływ zabierz jak najmniej plastiku i produktów, których opakowania mogą mieć szkodliwy wpływ na środowisko bądź się do niego przedostać. Rozważ zakup butelki lub akcesoriów, które pozwolą Ci pić wodę prosto z rzeki.
Jeśli podczas spływu kajakowego planujesz przerwy lub noclegi upewnij się, że miejsce w którym będziesz schodzić na ląd nie jest rezerwatem, w którym lęgi mają ptaki.
