Czy podróże kształcą?

To laurka wystawiana każdemu, kto ruszy w świat. Jeśli wyjechałeś w podróż, to z pewnością przywiozłeś z niej doświadczenia na tyle cenne, że czynią cię z miejsca lepszym, bardziej wartościowym. Fala obrazków z cytatami około podróżniczymi od dawna zalewa internet przekonując, że sprzedanie wszystkiego, zapomnienie o wszystkich i wyruszenie w nieznane, hej, ku przygodzie, to dla każdej duszy najlepsze z możliwych rozwiązań. Inspiracje są bardzo ważne, ale równie ważne jest to, co po podróżach pozostaje. Co pozostaje w nas samych. Bo nie o foldery ze zdjęciami i wideo chodzi. Choć wspomnienia zapisane na nośnikach też mają znaczenie.

Bardzo chciałbym mieć jasny obraz tego, jak podróże zmieniają na lepsze. Dowód w postaci głosów osób, które faktycznie czują się dzięki nim bogatsze. Odnoszę wrażenie, że refleksja ginie w odmętach potrzeby wrzucania wszystkiego do internetu. Nie wszyscy muszą podróżować, by się ubogacać, można i po to, by trzaskać sobie codziennie po nawet i dwadzieścia autoportretów przy pomocy aparatu zamontowanego na końcu wysuwanego kijka, ale stosunek jednych do drugich wydaje mi się być ostatnio dziwnie zachwiany.

Więc może zacznę od siebie. Tak jest zawsze najlepiej. Niech się chwilę zastanowię, o czym myślę, gdy pytam sam siebie o korzyści wynikające z podróżowania.

Odporność. Podróżowanie na własną rękę, w takim stylu jaki przez długi czas prezentowaliśmy, to nieustanne wzloty i upadki. Skupmy się na upadkach. Na wyjazdach przeżywaliśmy mnóstwo chwil wątpliwie przyjemnych np.  kilkudniowe przykucie do łóżka z powodu choroby czy kradzieże. Takie doświadczenia uziemiają. Gdy zdarzają się w podróży, można liczyć wyłącznie na siebie. Przez to wydają się bardziej przerażające i niebezpieczne. Z każdej przykrej sytuacji udawało nam się jakość wyjść. Zbudowało to we mnie poczucie siły. Co by się nie działo, to będę w stanie sobie z tym poradzić. Takie mam dzięki temu podejście do spraw kryzysowych.

Da się. Często blogi czy projekty podróżnicze są opatrzone hasłami Chcę udowodnić, że.. lub chcę pokazać, że jest możliwe… . Wiele tych inicjatyw dopina swego i dowiadujemy się dzięki temu, że coś rzeczywiście jest możliwe. Jednak sądzę, że najważniejsza nauka z realizacji jakiegoś projektu czy marzenia płynie dla samego realizującego. Trzeba mieć sporo samozaparcia, hartu ducha, energii i polotu żeby zrealizować autostopowy wyjazd na drugi koniec świata lub dokonać trawersu Himalajów. Takich cech, lub tak ich rozbudowanych,  na pewno nie mają ci, którzy nigdy nawet nie pomyśleli o takich przedsięwzięciach.

Wiedza. Zawsze zapamiętujemy więcej, gdy doświadczamy czegoś na żywo. Seria dat i wydarzeń z podręcznika nigdy nie utkwi w pamięci na tak długo, jak stanie się to, gdy znajdziemy się w opisywanym miejscu w rzeczywistości. Tak samo lepiej zabrzmią opowieści miejscowych niż lektor z programu dokumentalnego. Podróże kształcą jak cholera. A może nawet nic nie kształci tak jak podróże. Nigdy nie był to dla mnie kluczowy element w podróżowaniu, by dowiadywać się jak najwięcej o odwiedzanych miejscach, ale znam takie osoby, które z podróży wracały nie tylko z niesamowitymi informacjami, ale potrafiły również zweryfikować to, czego dowiedziały się przed wyjazdem.

Bezpośredniość. W podróży to jedna z najważniejszych rzeczy. Zasada jest banalna. Im więcej kontaktu z obcymi ludźmi, tym człowiek staje się w nich bardziej wyluzowany, bardziej bezpośredni. A im spotykani ludzie stoją dalej od kręgu kulturowego, z którego się wywodzimy, tym ten aspekt lepiej pracuje. Dzięki nawiązywaniu relacji z osobami zupełnie od nas odmiennymi drugi człowiek staje się bliższy i snujemy wobec niego mniej podejrzeń. Czasami łapię się na tym, że mówię do nieznajomych Cześć zamiast Dzień dobry, ale hej, czy nie byłoby lepiej, gdybyśmy coraz częściej zapominali oficjalnych formach?

Ciekawość. Dzięki podróżom cały czas stykamy się z czymś zupełnie nowym. Od owoców przez organizacje transportu publicznego po sposoby wyciągania kasy od turystów. Zazwyczaj co kraj, to zmienia się praktycznie wszystko. Im więcej nowych rzeczy się poznaje, tym… jeszcze więcej chce się poznać. Ciekawość niesamowicie pobudza. I jest doskonałym motorem napędowym do kolejnych podróży.

Otwartość. Tu pozwolę sobie na małą uszczypliwość. Bycie otwartym, posiadanie otwartej głowy, jest chyba najczęściej wymienioną przywarą, jaką można dzięki podróżom nabyć. Zauważyłem, że tylko nieliczne osoby, które dużo podróżują, posiadają taką cechę. Może dlatego, że wcale nie jest łatwo być otwartym, a może dlatego, że nie do końca jest dobrze rozumiane. A bycie otwartym to nic innego jak częstsze udzielanie na zadane pytania odpowiedzi TAK niż NIE. Czy to się nabywa podróżując? Jeśli jest się ciekawym, to nie ma innej możliwości.

Dystans. Oglądając slumsy w Delhi a potem wieżowce w Dubaju nie potrzeba już wiele, by uświadomić sobie, że jest się gdzieś pośrodku zawiłej spirali świata. Stykanie się ze skrajnościami daje możliwość spoglądania na siebie samego z różnych perspektyw. Jeśli podróżując nie nabiera się dystansu do życia, to coś jest nie tak.

Zaradność. Jak się przedostać z punktu do punktu? Jak znaleźć nocleg w małym nepalskim miasteczku po północy albo gdzie rozbić namiot, żeby nikt w środku nocy do niego „nie zapukał”? Jak nie dać się oszukać kupując na targu przyprawy? Jak zobaczyć to, czego innym się nie udało? Jak ułożyć rzeczy w plecaku, żeby wszystko było zawsze pod ręką? Jak nie tracić czasu poruszając się po ogromnym, nieznanym mieście? Jak uniknąć w Indiach swędzącej wysypki? Jak wrócić do domu, kiedy uciekł samolot? Jak, jak, jak… Podróżowanie to ciągłe rozwiązywanie zagadek. Ich poziom trudności bywa wyższy, niż tych z życia codziennego. Łatwiej jest się odnaleźć w codzienności, jeśli ma się za sobą więcej rozwiązanych zagadek o wyższym poziomie trudności.

Czy po powrocie z każdej podróży można zauważyć w sobie jakieś zmiany? Wyniki tego, czego doświadczamy nie są dostrzegalne od razu, gołym okiem. Muszą osiąść, okrzepnąć. Dopiero życie sprawdzi czy dane doświadczenie faktycznie coś zmieniło w naszym zachowaniu lub podejściu. Określić, że jest to zasługa doświadczenia, które zdobyliśmy podczas wyjazdu, jest nie mniej trudno. Polecam jednak wykonanie czegoś w rodzaju rachunku sumienia względem odbytych podróży. Jeśli nauczymy się dostrzegać jak podróże na nas wpływają, dostrzeżemy wtedy ich prawdziwy sens.

Zdjęcie nagłówkowe: Dzieci odrabiające lekcje. Lamayuru. Indie. Fot. Patryk
Zdjęcie w tekście: Jezyda w Lalisz trzymający książę z własnym zdjęciem. Iracki Kurdystan. Fot. Bartek